Perşembe, Mayıs 10, 2012

Paşa... Paşa.... Bu ne mene rezalettir !!! ???

Yıl 1974 bahar ayları, Fenerbahçe Lisesi, Tiyatro Kolu o sene yapılacak olan liseler arası tiyatro yarışmalarına katılıyor..... 


Kadiköy Halk Merkezi sahnesindeyiz, hayatımdaki ilk ve tek tiyatro oyunculuğumda, büyük üstad Haldun Taner'in "Sersem kocanın kurnaz karısı" isimli muhteşem eserinde, asık suratlı, abus ve yobaz Mahkeme-şer'iye Naibi Asım' ı canlandırmaktayım ( tam bana göreymiş rol, iyi de oynamıştım acizane kısacık olmasına rağmen....) .... 


Küçücük ama ilginç bir rol. Karşımda o dönemde, tiyatroların büyük hamisi olan Ahmet Vefik Paşa var..... 
                                                                                                           
Şöyle başlıyor diyalog :


"ASIM: Paşa, Paşa! Bu ne mene bir rezalettir?
VEFİK PAŞA: Hayrola, ne olmuş?



Bu girizgah neden mi? son günlerde paşa unvanının kullanımından rahatsız olanlar var, ben de şu Paşa meselesine biraz gireyim dedim....


Orada şeriat mahkemesi naibi olan Asım Bey'in karşısında olan Ahmet Vefik Paşa, sanmayınız ki bir ordu üst rütbelisidir... Hayır, Osmanlılar döneminde yüksek sivil memurlara da Paşa unvanı verilirdi, hatta bunun haricinde, halk arasında da üstün meziyetli, insanlara paşa denirdi...


Ayrıca Osmanlı zamanında üstün rütbede bulunan askerlere verilen unvandır paşa, bu günkü karşılığı albay rütbesinin üzerindeki general ve amiral rütbeleridir.


Bir de mesela Ersin Paşa vardır o da bendeniz oluyorum, geçmişinde paşalar olan bir ailenin askerlikle ilişkisi bulunmayan bir ferdiydi babam, benim çocukluğumda, bizim evde hala az da olsa köşk tipi bir yaşam sürülmekteydi dolayısı ile evde dadım ( biz ona bacı derdik) ve müstahdemler bulunurdu, ancak bana Ersin Paşa diye hitap ederlerdi ki bunun konumuzla hiç alakası yok. :) Hala pek çok eski arkadaşım bana paşa der....


Gelelim bu Paşa mevzuunda neden geçmiş zaman kullanmaktayım, çünkü Türkiye Cumhuriyeti'nde 26 Kasım 1934 bu yana paşa falan yoktur. Olması da yasaktır.......


Zira o tarihte kabul edilen  "Lâkap ve Unvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanun" ile içinde "paşa" da bulunan lakap ve ünvanların kullanılması yasaklanmıştır.


Gelin o kanunun ilgili kısmına bir bakalım :



Madde 1 - Ağa, Hacı, Hafız, Hoca, Molla, Efendi, Bey, Beyefendi, Paşa, Hanım, Hanımefendi, ve Hazretleri gibi lakap ve unvanlar kaldırılmıştır. Erkek ve kadın vatandaşlar, kanunun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılırlar.
Madde 2 - Sivil rütbe, nişan ve madalyalar kaldırılmıştır ve bu nişan ve madalyaların kullanılması yasaklanmıstır. Harp madalyaları bundan müstesnadır. Türkler, yabancı devlet nişanları da taşıyamazlar.
Madde 3 - Askeri rütbelerden adın başına gelmek üzere, kara ve havacılarda müşirlere mareşal, birinci ferik, ferik ve livalara general, denizcilerde, birinci ferik, ferik ve livalara amiral denir.
........................
.........................

Böyle devam ediyor.

Şimdi bana ilginç geliyor, kanunen yasak olan bir unvanın kullanılmasından rahatsızlığı beyan etmek en azından yasa dışı bir unvanı peşinen kabullenmek dolayısı ile yasayı ihlal etmek değil midir? 

Haaaa konumuzla ilgili olmayan ama güncelliğini koruyan bir kısmı atlamıyayım :

O oyundaki diyalogun sonunda Ahmet Vefik Paşa, naib Asım'a şunu söyler :

VEFİK PAŞA: Ağır ol da molla desinler değil mi? Kendi şahsında bir ağırlık yoksa bunu tiyatroya gitmemekle, abus bir çehre ile mi yaratacağım sanırsın? Gülmekten korkma Asım Bey, gülmesini bilemeyen düşünmesini de bilemez. Lamı cimi yok, abone olacak, tiyatro seyredecek, Moliere'in senin gibi sahte ciddilerle nasıl zevklendiğini öğrenip hizaya geleceksin. Bu herkesten çok sana lazım."

Ahmet Vefik paşa, Osmanlı'nın son döneminde çok önemli hizmetlerde bulunmuş ( Milli eğitim bakanlığı, Sadrazamlık vb. aydın bir kişidir. Önemli eserleri de vardır, çok hoşuma giden "sadrazam" kelimesini "başvekil'e" çevirmiş olmasıdır
Kendisi hakkında bilgi için burayı tıklayabilirsiniz.

Not :geçmişte ve halen kedi ve köpeklerine paşa adını vermiş pek çok arkadaşım vardır ( dedeleri ve bizzat kendisi ?? paşa olan ben bundan hazzetmesem de :)) 











Hiç yorum yok: